“Bir dönemin devrim yaratan icadı kalp pili sayesinde pek çok kalp hastası hayatını artık sağlıklı bir şekilde sürdürebiliyor. Son yıllarda geliştirilen beyin pili de Parkinson hastalarını özgürleştiriyor” diyen Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. Gülşah Öztürk, yöntemin hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde yükselttiğine vurgu yapıyor.
Gömlek düğmelerini
ilikleyememek!
Parkinson toplumda çoğunlukla “titreme” hastalığı olarak
tanınıyor. Ancak her titreme Parkinson sonucu ortaya çıkmıyor. Bu hastalıktan
muzdarip kişilerin titreme nedeniyle gömleğini ilikleyememe ya da
ayakkabılarının bağcıklarını bağlayamama gibi şikayetleri olsa da hastalığın
sıkıntıları bunlarla bitmiyor. Hareketlerde yavaşlama, kaslarda kimi zaman
ortaya çıkan katılaşmalar, yürümede yaşanan güçlükler gibi kişinin kendi
hayatını idame ettirmesine ciddi olumsuz etkileri olan Parkinson’a kimi zaman
bozulan uyku düzeni, psikiyatrik şikayetler ve sindirim sisteminde yakınmalar
da ekleniyor. Ayrıca Parkinson sadece hareketleri etkileyen bir hastalık değil.
Otonomik sinir sistemindeki bozulmaya bağlı bayılma, ayağa kalkınca baş
dönmesi, idrar tutmada zorluk gibi belirtiler de ortaya çıkabiliyor.
Santral sinir sisteminde bozulma yaşam
kalitesini de bozuyor
Genellikle 60 yaş üzerinde rastlanan Parkinson, yüzde 10
oranında da olsa 40 yaşından genç insanlarda görülebiliyor. Nedeni tam olarak
bilinmese de beyinde Parkinson’a yol açan tahribatın dopamin eksikliğine bağlı
olduğu düşünülüyor. Hastalığın tedavisinde ilk seçenek bu eksikliği giderecek
ilaçların kullanılması. Ancak bazı hastalarda ya ilaç tedavisi yetersiz kalıyor
ya da ilaca bağlı istemsiz kasılmalar gibi ciddi yan etkiler ortaya
çıkabiliyor. Bu durumda devreye “beyin pili” giriyor. Beyin pili yöntemi,
hastanın istirahat halindeyken yaşadığı şiddetli titreme nöbetleri, kaslarda
katılık, harekete başlamada güçlük, ilaç etkisi azaldığı dönemlerdeki ani
kötüleşme ve ilacın yan etkisine bağlı kasların istemsiz olarak kasılmalarının
engellenmesi amacıyla uygulanıyor. Ayrıca ilaç dozunun düşürülmesine de olanak
veriyor.
Ameliyatla
yerleştiriliyor
Beyin pilinin en büyük avantajının “hastayı
özgürleştirmesi” olduğuna dikkat çeken Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. Gülşah Öztürk, ilaç tedavisinden yarar
görmeyen belirli hasta gruplarında beyin pili yerleştirilmesini de kapsayan
cerrahi tedaviye yöneldiklerini belirtiyor. Cerrahi tedavide; beyin pili (derin
beyin stimülasyonu) ve beyne lezyon cerrahisi (ablatif yöntemler) olmak üzere
iki seçenek yer alıyor. Beyin pili ameliyatı sırasında beyinde seçili bölgelere
yüksek teknoloji kullanılarak elektronik çubuklar (elektrodlar) yerleştiriliyor
ve böylece beyinde bozulmuş olan elektriksel aktivitenin düzenlenerek hastanın
yeniden normal yaşam döngüsüne dönebilmesi amaçlanıyor. Hastanın hayatını ve
hareket kabiliyetini kısıtlayan titreme, hareketlerde yavaşlama ve ilaç
kaynaklı yan etkiler (istemsiz kasılmalar) böylece azalıyor ve hasta
ayakkabılarını bağlamak ya da çay içmek gibi işlevlerini yapabilir hale
geliyor. Hasta başkasına bağımlı yaşamak zorunluluğundan beyin pili ile
kurtulabiliyor.
Kullanılan batarya
çeşidine göre pil ömrü 3 -20 yıl arasında değişiyor
Üç ana parçanın birleşimi ile çalışan beyin pili, beynin
içine yerleştirilen milimetrik elektronik çubuklar, kibrit kutusu büyüklüğünde
bir güç kaynağı ve bu iki ana parçayı birleştiren uzatma kablosundan oluşuyor.
Operasyon sonrasında yapılan hasta takipleriyle beyne yerleştirilen
elektrotların ayarlaması yapılıyor. “Beyin pilinin en büyük avantajlarından
biri de pil ayarlarının uzaktan kumanda benzeri bir cihaz yardımıyla hekim
tarafından yapılabilmesi ve hastaya en çok fayda sağlayacak değerlere göre
ayarlanabilmesi” diyen Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. Gülşah Öztürk, pilin
ömrünün ise kullanılan bataryanın şarj olup olmadığına göre değiştiğini
belirtiyor. Şarj olamayan bir pilin ömrünün hastanın kullanım durumuna ve
beyinde uygulama yapılan bölgeye göre 3 ila 5 yıl arasında değiştiğini, şarj
olabilen pilin ise yine hastanın durumuna ve beyinde uygulama yapılan bölgeye
göre 15-20 yıl arasında olduğunu belirtiyor. Pilin bataryası bittiğinde tekrar
bir beyin operasyonuna gerek duyulmuyor ve pillerin göğüs bölgesinde cilt
altına yerleştirilen kısmının operasyonla değiştirilmesi yeterli geliyor. Bu
işlem ise sadece yarım saatte tamamlanabiliyor.
YORUMLAR