Türkiye’de çok tanınan bir tüp bebek
merkezinde meydana gelen skandal nedeniyle bir kadın, embriyoların karışması
sonucu, başka bir çiftin bebeğini dokuz ay karnında taşıdı ve doğurdu!
Oysa bu tarz olaylara pek çok ülkede
rastlamak mümkün. Mesela, Hollanda Utrecht’teki bir hastane, farklı hastalardan
alınan spermlerin karıştırılmasına bağlı olarak 26 muhtemel döllenme hatası
vakasını inceliyor.
2010 yılında sadece İngiltere’deki tüp
bebek merkezlerinde 564 adet çok ciddi
hata yapıldığı ortaya çıktı.
Medyada geniş yer alan bu son olay, tüp
bebek (IVF) tedavi yöntemlerinin güvenliğiyle ilgili zaten var olan endişelerin ne yazık ki artmasına sebep oldu.
Peki
ne yapmalı?
Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek
Uzmanı Op. Dr. Betül Görgen, tüp bebek laboratuvarlarında hataların önlenmesi için alınması gereken önlemler
hakkında şu bilgileri verdi:
HATA
ORANI SIFIR OLMALI
“Tabii ki her sektörde olduğu gibi bu
alanda da hata yapmanın olası bir durum olduğunu
söylemek zorundayız ama işiniz gereği gamet hücreleri ve embriyolarla
çalışıyorsak, o zaman hata oranını sıfıra indirmemiz gerekiyor. Çünkü tüp bebek
tedavisinde yapılan hataların çok ağır sonuçları olabiliyor.
Duygusal, psikolojik, sosyal ve yasal
yönlerden bir çocuk için anne-babasının, bir anne-baba için de çocuğunun kim
olduğunu bilmekten daha önemli ne olabilir?
Ne yazık ki hastalar, IVF laboratuvarlarında
alınan güvenlik önlemlerinin neler olduğunu bilmediği ve genelde bu konular
konuşulmadığı için, böyle haberler IVF
tedavisi gören çiftler arasında endişelere, tüp bebek kliniklerine ve
çalışanlarına karşı da güven kaybına
sebep oluyor. Üreme tedavilerinin kişilerde zaten belli bir miktar strese sebep
olduğunu düşünürsek, bu tür haberlerle çiftlerin korkularının ve yaşadıkları
stresin daha da çok artması doğal.
OLUMSUZ
DÜŞÜNCELERE KAPILMAYIN
Ancak, hiç kimse tüp bebek tedavisi
süreçlerinde meydana gelen hataların, eksikliklerin medya tarafından açıkça
duyurulmasından dolayı bu tedaviye karşı olmamalı ve tüp bebek tedavisi görenler de olumsuz düşüncelere kapılmamalıdır.
Öncelikle tüp bebek tedavisi gören çiftler ve tüp bebek
klinikleri arasındaki ilişkinin tamamen güvene dayalı olması gerekir. Bunu oluşturmanın
yolu, kliniklerdeki tüm prosedürlerin hataya yol açmayacak şekilde doğru ve
izlenebilir şekilde yapılmasından geçer.
RADYO
FREKANSI SİSTEMLERİ
Bu yüzden gün geçtikçe yeni önlemler
geliştiriliyor. Mesela son zamanlarda yurt dışındaki bazı IVF laboratuvarlarında radyo frekansı
sistemleri kullanılmaya başladı. Bu sistemler kadın ve erkek gamet hücrelerinin
ve bu hücrelerin oluşturduğu embriyoların tanımlanmasını yani kimlik tespitini
sağlıyor. Her hastadan alınan numuneler bir kimlik barkodunun olduğu bir
mikroçipe yükleniyor ve her aşamada kullanılan materyallerin üzeri embriyo
transferi gerçekleşene kadar etiketleniyor.
ÇİFT
KONTROL YAPILIYOR
Bununla birlikte, her laboratuarın altyapı
ve organizasyon biçimi bu tür sistemlerin kullanılmasına uygun olmayabilir. Bu
sebeple, bizim gibi pek çok merkez, çifte
kontrolün olduğu son derece güvenilir bir sistem kullanıyor. Bu güvenlik
sisteminde tüp bebek tedavisinin her kritik aşaması iki klinik çalışanı
tarafından yürütülüyor. Çalışanlardan biri laboratuvar süreçlerini
gerçekleştirirken, diğer çalışan izlenebilirliğin temin edilmesi için bu
süreçleri denetliyor. Sperm örneğinin alınmasından, etiketlenmesinden ve
hazırlanmasından başlayarak, yumurta toplama, döllenme, mikro enjeksiyon ve
embriyo transferi ve kriyoprezervasyon (dondurarak saklama), tüm bu süreçlerde
muhtemel karışıklıkların önlenmesi için çifte kontroller yapılıyor.
KALİFİYE
ELEMAN ÇALIŞTIRILMALI
Tüp bebek tedavisi muhteşem ve hala
gelişmekte olan bir tıbbi yöntem. Bu yöntemi akıllıca ve sorumlu bir şekilde
kullanmak her kadının sağlıklı bir çocuğa sahip olacağını garanti etmese de
doğal üreme çağında olan her kadına anne olabilmek için ciddi bir fırsat
sunuyor. Her kompleks tıbbi yöntemde olduğu gibi, tüp bebek tedavisinde de bazı
riskler var ve bu riskler yapılan çalışmalarla ortadan kaldırılabilir. Ayrıca
özellikle yoğun merkezlerin yeterli sayıda ve kalifiye eleman çalıştırması da
önemli bir husustur. Buradaki önemli nokta bu yöntemi iyileştirmeye, risklerini
azaltmaya çalışmak ve tüp bebek tedavisiyle ilgili ahlaki, yasal, finansal ve
ticari meseleleri gündeme getirip bunları ısrarlı bir şekilde çözmeye çalışmak
kesinlikle tüp bebek tedavisine karşı olmak değil, tam aksine kişilerin bu
tedaviden maksimum fayda sağlamalarını amaçlamaktır.”
YORUMLAR