Üstün zekalı çocukların ihtiyaç duydukları desteği onlara
sağlamak için sorunları erken tanımanın önemine işaret eden Tüm Üstün Zekalılar
Derneği TÜZDER Genel Müdürü Tunahan Coşkun, üstün zekalı çocukların okulda
karşılaştığı 6 sorun ve çözüm önerileri hakkında şu bilgileri verdi:
GÖREVLERİ TAMAMLAMA
BAŞARISIZLIĞI “MÜKEMMELİYETÇİLİK”
Bu başlığın altında yatan en temel alan mükemmeliyetçilik
diyebiliriz. Mükemmeliyetçilik çocuğun yaptığı işi tam manası ile yapma,
verilen görevleri mümkün olan en başarılı şekilde tamamlama isteğidir. Buna ek
olarak ise üstün zekâlı bir çocuk bağımsız bir öğrencidir ve bir görevin
gereklerini yerine getirmemeyi seçebilir, çünkü bu görevi önemsiz görebilirler.
Ayrıca, kendi problemlerini çözme yaklaşımlarını ele alabilir ya da
ödevlerinden daha ilginç bulacakları fikirleri takip edilebilirler. Bu durum
öğrencilerin öğretmenler tarafından kınanmasına neden olabilir. Çocuğun
okulundaki tüm eğitimcilerin, daha hoşgörülü bir yaklaşım benimsemelerini
sağlamak için onları çocuğun üstün zekalı olduğundan haberdar etmek gereklidir.
AKRANLARIYLA SOSYAL ETKİLEŞİM
ZORLUĞU
Akranlarıyla sosyal etkileşim kurmakta ve bu etkileşimi
sürdürmekte zorluk çekerler. Üstün zekalı bir çocuğun arkadaş edinmesi zor
olabilir. Aynı yaş grubundan ziyade öğretmen ve diğer yetişkinlerle daha rahat
etkileşime geçebilir. Bu durumun asıl sebeplerinden bir tanesi de zihinsel
yaşlarının takvim yaşlarından ilerde olmasından kaynaklanabilir. Bu aynı
zamanda sosyal ve duygusal yalnızlığa veya akran zorbalığına neden olabilir.
Konuşacak ve başkalarıyla bağlantı kuracak ortak konuları nasıl bulacağı
konusunda danışmanlık hizmeti verilmelidir. Bu çocukları benzer gruplar ile
zaman zaman bir araya getirmek sorunların çözülmesinde önemli bir aşama
olacaktır.
DUYGUSAL OLGUNLUK VE BENLİK
SAYGISI “ASENKRONİZE GELİŞİM”
Üstünlük bazen, olgunluk söz konusu olduğunda eşzamansız
gelişme anlamına gelebilir. Üstün çocuklar son derece akıllı olduğu halde
duygularıyla baş etmede problem yaşadığı anlamına gelebilir. Bunun sonucunda
ise üstün çocukla öğretmenleri, ebeveynleri ve arkadaşları arasında bir set
oluşabilir. Üstün zekâlı çocukların ileri konular hakkında münazaralar
yapabilmeleri ve yetişkinlerle konuşma yaparken kendinden emin olabileceklerini
bilmeleri oldukça önemlidir.
DİSLEKSİ
Tahminler, okul çağındaki çocukların yüzde 2-5'inin iki
kez istisnai olabileceğini, yani yetenekli fakat öğrenme güçlüğü çektiklerini
gösteriyor. Avrupa Disleksi Derneği’ne göre disleksi; okuma, heceleme ve yazma
becerilerini edinmede nörolojik kökenli bir farklılıktır. Dislektik çocuklarda
üstün yeteneklerin tanınması, sözcüğün dinlenmesi, sıradışı düşünme ve problem
çözme becerilerinin gözlenmesi, çeşitli ilgi alanlarına ve gelişmiş espri
anlayışına dikkat edilmesi ve çocuğa genel bir merak alanı sunulması önemlidir.
Bir çocuğun disleksiyle başa çıkma stratejileri geliştirmesine yardımcı olmak
çok önemlidir, çünkü bu stratejiler fonik bilgiyi oluşturabilen ve okuma ve
yazma kabiliyetini artırabilecek kaynaklar sağlamaktadır. Okula ve sınıfa
uyumları sağlayacak gerekli oryantasyon süreçlerini mutlaka yapmak
gerekmektedir.
ZİHİNSEL AÇLIK VE AKRAN
FAKİRLİĞİ
Üstün zekâlı çocuklar hem okul ortamında hem de diğer
sosyal ortamlarda maalesef gereğince anlaşılamıyor. Bunun altında yatan en
önemli sebeplerden bir tanesi kendileri ile eş düzeyde çocuklar ile birlikte
olamama dezavantajı. Bunun için mutlaka kendileri ile eş düzeyde çocuklar ile
zaman zaman bir araya gelmelerine ihtiyaç vardır. Yine üstün çocuklar için
müfredatın hafif olması ve onların ilgilerini çekmeme durumu onlarda zihinsel
açlığa yol açmaktadır. Bu sebeple bir çok çocuk ‘okul neden var?’, ‘hergün aynı
şeyleri görüyoruz’ gibi serzeniş cümleleri ile okula gitmek
istemeyebilmektedir. Bu durumda okul ve müfredatın mutlaka zenginleştirilmesi
gerekmektedir.
DİKKAT VE DAVRANIŞ SORUNLARI
Üstün zekalı bir çocuğun dikkat zorluklarıyla uğraşması
da söz konusudur. Bunlar, belirli ilgi alanlarına odaklanabildikleri, sınıf
derslerini takip etmede zorluk çektikleri anlamına gelir. Okul ödevleri, zihnin
odaklanmasını sağlamanın zor oluşu nedeniyle öğrenciler için zaman alabilir.
Ödevleri tamamlayama, verilen görevlerde zorluk çekme başlıca sorunlardır. Bu
durumda çocuklar ile adım adım ilerlemeli çoklu görevler yerine tamamlandıkça
ilerleme tercih edilmelidir.
YORUMLAR