Türk Uyku Tıbbı Derneği (TUTD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof.
Dr. İrsel Tezer Filik, son zamanlarda "baykuş" ve "tavuk"
tipi uyku bozukluklarının arttığını, bunun sosyal ve akademik hayatın yanı sıra
kalp hastalıkları, sindirim bozuklukları, diyabet gibi endokrinal sistem
hastalıklarına da yol açtığını bildirdi.
Filik, AA muhabirine, teknolojiyle gelişen yeni çağ
bağımlılıkları ve depresyon nedeniyle vücudun iç zamanlama sistemi olarak
açıklanan "sirkadiyen ritim" bozukluklarına daha sık rastladıklarını
anlattı.
Söz konusu ritim bozuklukları arasında sayılan
"Baykuş tipi - Gecikmiş Uyku Evresi Durumu" ile "Tavuk
tipi - İlerlemiş Uyku Evresi Durumu" vakalarının toplumda uyku
uzmanlarını kaygılandırdığını aktaran Filik, kişiye özgü içsel zamanlama
sisteminin güneş ışınlarının farklı etkisiyle ahenk içinde çalıştığını
vurguladı.
Sıcaklık, nem gibi diğer dış uyaranlarla sosyal ve
akademik çevrenin de sirkadiyen ritimde rol oynadığına işaret eden
Filik, sirkadiyen ritmin günlük vücudun ritmini oluşturduğunu dile
getirdi.
Filik, vücudun iç zamanlama sistemiyle dışarıdaki
zamanlama belirteçlerinin uyumsuzluğunun uykusuzluk veya aşırı uykululuğa
neden olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Gecikmiş uyku evresi durumu olan baykuş tipi ile
ilerlemiş uyku evresi durumu tavuk tipi uyku bozuklukları toplumda artıyor.
Baykuş veya tavuk tipi uyku hastalıkları, kişinin sosyal ve akademik hayatını
etkileyebildiği gibi kalp hastalıkları, sindirim bozuklukları, diyabet gibi
endokrinal sistem hastalıklarına da yol açmakta. Baykuş tipi
sirkadiyen ritim bozukluğu, sıklıkla gençlerde görülür. Uyku zamanı
başlangıcında uykusuzluk ve istenilen zamanda uyanma zorluğuna neden olur.
Uyumanın arzu edildiği saatlerde hastaların esas uyku dönemi, ertelenme ve
gecikmeye uğrar. Genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde başlar,
bazılarında aile öyküsü yani genetik yatkınlık da söz konusudur. Uyku için
tipik zaman çizelgesi 02.00 ve 06.00 saatleri arasında uyumayı ve 10.00 ile
14.00 arasında uyanmayı içerir. Bu kişiler iş veya okula gitmek için erken
kalktıklarında, gündüz günlük işlevlerini yerine getirmede zorluk çekerler.
Bozulmuş uyku nedeniyle toplumda normal işlevselliğini sürdüremezler."
"Tavuk tipi
uyku bozukluğu yaşlılarda sık görülüyor"
Tavuk tipi uyku bozukluğunun daha çok yaşlılarda ve
depresyonu olanlarda sık görüldüğüne değinen Filik, bu hastaların akşam erken
uyumayı tercih edip, sabah erken saatlerde uyandıklarını söyledi.
Hastaların sabah iş performanslarının daha iyi olduğunu
ancak günün ilerleyen saatlerinde uykularının gelmesinden yakındıklarını ifade
eden Filik, uyku bozukluğunun tipine ve altında yatan nedenine göre
hastalara melatonin desteği, kafein veya kafeinli tabletler, parlak ışık gibi
çeşitli tedavi yöntemleri sunduklarını sözlerine ekledi. (AA)
YORUMLAR