Geçtiğimiz günlerde İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan
açıklamaya göre, kısa mesafede yolcu almayan, taksimetre açmayan, fazla ücret
almak için güzergahı uzatan taksicilerle ilgili artan vatandaş şikayetleri
üzerine harekete geçilmişti.
Bakanlık, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 9’ncu
maddesine göre vatandaşı mağdur eden taksiciler için, valiliklere “genel emir”
çıkarma konusunda talimat vermişti. Bu kapsamda Kahramanmaraş Valisi Vahdettin
Özkan, ticari taksilere ilişkin yoğun şikâyetler üzerine bir genelge yayımladı.
Kahramanmaraş Valisi Vahdettin Özkan’ın imzasıyla yayımlanan genelde şu
ifadeler kullanıldı:
“Vatandaşlarımızın huzur ve güven ortamı içinde yaşamaları
Devletimizin asli görev ve sorumluluklarındandır. Kamu hizmetlerinin aksamaya
mahal vermeksizin, değişen koşullara ve ihtiyaçlara uyumlu bir şekilde tüm
vatandaşlarımıza ulaştırılması kamu düzeniyle yakından ilişkilidir.
Vatandaşlarımızın günlük hayatlarının aksama ve sıkıntı olmaksızın idamesine
ilişkin her türlü tedbiri alma yetki, görev ve sorumluluğu ise şüphesiz kamu
idarelerine aittir.
Ticari taksilerde seyahat eden vatandaşlarımızın
güvenilir hizmet almalarını sağlamak, yaşanabilecek sorunları en aza indirmek
önem arz etmektedir.
İl sınırları içinde bazı ticari taksi şoförlerinin; kısa
mesafe, çok uzun mesafe ya da olumsuz hava koşullarında veya trafiğin yoğun
olduğu saatlerde yolcu almadığı, ödeme konusunda (bozuk para) sorun çıkardığı,
özellikle yabancı turistler başta olmak üzere farklı şehirlerden gelen
vatandaşlarımızın gidecekleri adresleri bilmemelerini fırsat bilerek ulaşım
güzergahını uzatarak yolculardan yüksek ücret talep ettiği, pazarlık usulü ile
taksimetre kullanmada imtina ettiği, araç içerisinde yüksek sesle müzik
dinlediği, seyir halinde iken cep telefonu ile oyun oynadığı, uzun süreli
yüksek sesle konuşarak yolcuları rahatsız ettiği, araç içerisinde sigara
içtiği, alkollü iken araç kullandığı, uygunsuz tutum ve davranışlarda bulunduğu
vatandaşlarımızdan gelen şikayet ve taleplerden anlaşılmaktadır.
5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 9 uncu maddesinin (ç)
fıkrasında; “Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği
yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler
genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.”
5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 11 inci maddesinin (c)
fıkrasında; “İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının,
tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk
yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir.
Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri
alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında
66 ncı madde hükmü uygulanır.”,
Anılan Kanunun 66 ncı maddesinde; “İl genel kurulu veya
idare kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği
yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve
tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya
riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32 nci
maddesi hükmü uyarınca cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya
kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş
göstermesi hâlinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla alınan ve
usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, üç aydan bir
yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.”,
5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Emre aykırı davranış”
başlıklı 32 nci maddesinde; “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler
nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması
amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye idarî
para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. …”
5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Tütün mamullerinin
tüketilmesi” başlıklı 39 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında; “Toplu taşıma
araçlarında tütün mamulü tüketen kişiye, idarî para cezası verilir. Kabahatin
özel hukuk kişileri tarafından işletilen toplu taşıma araçlarında işlenmesi
halinde bu ceza ilk başvurulan kolluk birim yetkilileri tarafından verilir.
Kamuya ait toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde
idarî para cezası verme yetkisi bakımından birinci fıkra hükmü uygulanır.
Özel hukuk kişilerine ait olan ve herkesin girebileceği
binaların kapalı alanlarında, tütün mamullerinin tüketilemeyeceğini belirtir
açık bir işarete yer verilmesine rağmen, bu yasağa aykırı hareket eden kişiye,
idarî para cezası verilir. Bu ceza, şikâyet üzerine en yakın kolluk birimi
yetkililerince verilir. “
4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve
Kontrolü Hakkında Kanunun “Tütün Ürünlerinin yasaklanması” başlıklı 2 nci
maddesinde hangi alanlarda tütün ürünlerinin kullanılamayacağı ve anılan
Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 5 inci maddesinde ise yasaklanan alanlarda
kullananlar hakkında uygulanacak cezalar belirtilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Tedbirsiz ve
saygısız araç sürme” başlıklı 73 üncü maddesinde; “Karayolunda araçların
kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek şekilde
saygısızca sürülmesi, araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde
sürücülerin cep ve araç telefonu ile benzer haberleşme cihazlarını kullanması
yasaktır. Bu madde hükümlerine uymayanlar idari para cezası ile
cezalandırılırlar.”
hükümleri bulunmaktadır.
Bu itibarla; kamu düzeninin korunması, vatandaşlarımızın
huzur ve güvenliği için il sınırları içinde ticari taksi şoförlerince;
- Kısa mesafe ya da çok uzun mesafeye yolcu alınmaktan
kaçınılması,
- Olumsuz hava koşullarında veya trafiğin yoğun olduğu
saatlerde yolcu alınmaktan kaçınılması,
- Ödeme konusunda sorun çıkarılması (bozuk para olmaması
ya da çok bozuk para verilmesi),
- Özellikle yabancı turistler başta olmak üzere farklı
şehirlerden gelen vatandaşlarımızın gidecekleri adresleri bilmemelerini fırsat
bilerek ulaşım güzergahını uzatarak yolculardan yüksek ücret talep edilmesi,
- Araçların bakımsız ve /veya kirli kullanılması,
- Araç içerisinde yüksek sesle müzik dinlenilmesi,
- Seyir halinde iken cep telefonu ile oyun oynanması,
uzun süreli yüksek sesle konuşarak yolcuların rahatsız edilmesi,
- Araç içerisinde sigara içilmesi,
- Uygunsuz tutum ve davranışlarda bulunulması,
- Araçta pazarlık usulü yolcu taşınması,
- Alkollü iken araç kullanılması,
yasaktır. Aksine davranan şoförler hakkında ilgililerin
bildirimi halinde tespit tutanağı düzenlemeye kolluk kuvvetleri ve belediye
trafik zabıtası yetkili olup ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde adli/idari
işlemler yapılacak, gerekli idari para cezası uygulanacaktır.
Bu karar yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
İlanen tebliğ olunur.
Bilgi ve gereğini rica ederim.”
Kahramanmaraş Valisi
Vahdettin Özkan
YORUMLAR