Doğu'nun haşin rüzgarları Amanos dağları'nın zirvelerinde çarpışıyordu, bu uğultu yaklaşan büyük bir fırtınanın habercisi gibiydi. Germanicia —bugünkü Kahramanmaraş— Bizans İmparatorluğu’nun doğudaki en önemli askeri üslerinden biriydi. Anadolu ile Mezopotamya arasında stratejik bir geçit olan bu güzel şehir, hem Roma hem de Bizans dönemlerinde doğu seferlerinin karargahı olmuştu.
İmparator I. Justinianus’un doğu sınırlarını güçlendirme politikası çerçevesinde Germanicia, yeniden tahkim edilmişti. Şehrin valisi ve komutanı Strategos Basileios, eski Roma duvarlarının onarılmasını ve yeni savunma kulelerinin inşa edilmesini emretmişti. Şehirdeki demir ustaları gece gündüz zırh, kalkan ve mancınıklar üretirken, dağ köylerinden getirilen askerler sur tepelerinde nöbet tutuyordu.
*Gassani Arapları Hristiyan oldukları için normalde Bizans'a müttefikti fakat çıkar çatışmaları iki devleti savaşmaya zorlamıştı. Gassani hükümdarı Harith ibn Jabalah, Bizans’ın doğu sınırlarını tehdit eden en önemli güçtü. Harith, Bizans’a bir meydan okumada bulunmak amacıyla 20.000 kişilik süvari ordusuyla kuzeye yönelmişti. Germanicia’nın düşmesi, hem doğudaki Bizans etkisinin çökmesi hem de Gassani nüfuzunun Fırat kıyılarına kadar genişlemesi demekti.
Savaşın ilk teması, Amanos Geçidi’nde yaşandı. Bizans tarafında yer alan ermeni yardımcı birlikleri, dar boğazda ani bir pusu kurarak Gassanilere ilk ağır kayıplara uğrattı. Ancak Harith’in ordusu büyüktü ve ilerlemeye kararlıydı. Kısa süre sonra Germanicia surları kuşatma altına alındı.
Şehir günlerce ateş altında kaldı. Mancınıklar ve ateşli oklar surları döverken, surların ardındaki halk ve askerler direniyordu. Kadınlar kiliselere sığınıyor, çocuklar surların altındaki mahzenlerde bekliyordu. Germanicia, hem bir kale hem de bir inanç merkeziydi.
Kuşatmanın 15. gecesinde, Strategos Basileios, şehir altındaki eski Roma döneminden kalma tünelleri kullanarak sürpriz bir karşı saldırı planladı. Seçkin bir birlik, gece yarısı bu gizli geçitlerden çıkarak Gassani kampının mühimmat ve erzak depolarına saldırdı. Aynı anda surlardan başlatılan bir hücumla Gassaniler geri püskürtüldü.
Bu savaş sadece bir kale mücadelesi değildi, aynı zamanda Bizans’ın doğudaki egemenliğini yeniden tesis ettiği bir dönüm noktasıydı.
Tarihçiler Procopius ("De Bellis", 6. yüzyıl) ve modern dönemde J.B. Bury ("History of the Later Roman Empire") gibi isimler, Germanicia’nın bu direnişini Bizans’ın doğudaki en başarılı savunmalarından biri olarak kaydeder. Ayrıca Theophanes the Confessor'un kronikleri de bu olayı detaylı şekilde anlatır.
Şimdilerde pek de göz önünde olmayan şehrimiz aslında tarihin çok önemli birçok izini taşır.
Şehrin o mistik havasında geçmişin yankısı duyulur. Bu şehrin taşları, direnişin ve cesaretin sessiz ama sarsılmaz tanıklarıdır.
Umarım en kısa sürede, müzelerimiz ve tarihimiz hakettiği değere kavuşur. Ve burası bir turist cazibe merkezi haline gelir.
Yararlanılan Kaynaklar:
The Prosopography of the Later Roman Empire, Vol. III, Cambridge University Press, 1992.
Irfan Shahid, Byzantium and the Arabs in the Sixth Century, Dumbarton Oaks, 1995.
Saygılarımla,
Alper ESKİKILIÇ
KMBP GRUP YÖNETİCİSİ
YORUMLAR